Εργαλεία: Μεταφραστική μνήμη

Τι είναι;

Η ιδέα στην οποία βασίζεται η Μεταφραστική μνήμη(Μ.Μ.) είναι η διαίρεση του ηλεκτρονικού περιεχομένου και των μεταφράσεων αυτού σ' επεξεργάσιμες μονάδες, συνήθως προτάσεις, και η κατά ζεύγη αποθήκευσή των μονάδων αυτών σ' ένα υπολογιστικό σύστημα. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται τεράστιες συλλογές τέτοιων ζευγών. Τα συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών ανακυκλώνουν αυτόματα αυτές τις μεταφρασμένες κειμενικές μονάδες κάθε φορά που συναντούν την ίδια ή μια παρόμοια πρόταση μ' αυτήν που υπάρχει αποθηκευμένη στη μνήμη, προτείνοντας, αντίστοιχα, μια πλήρη ή μια μερική μετάφραση (ακριβής και μερική ταύτιση αντίστοιχα). Αυτό αυξάνει την παραγωγικότητα του μεταφραστή κι εξασφαλίζει τη συνέπεια στην ορολογία και στην έκφραση σε όλα τα μεταφραστικά έργα.

Πώς λειτουργεί;

Η μεταφραστική μνήμη των περισσότερων συστημάτων που κυκλοφορούν στην αγορά, είναι μια βάση δεδομένων. Κάθε μια απ' τις καταχωρίσεις μιας τέτοιας βάσης δεδομένων ονομάζεται μεταφραστική μονάδα κι αποτελείται από μια κειμενική μονάδα (συνήθως πρόταση) στη γλώσσα-πηγή και την αντίστοιχή της στη γλώσσα-στόχο. Επίσης, μια μεταφραστική μονάδα μπορεί να περιλαμβάνει περαιτέρω πληροφορίες, όπως την ημερομηνία δημιουργίας ή τροποποίησής της, το όνομα αυτού που τη δημιούργησε ή την τροποποίησε, τον πελάτη ή το έργο, για το οποίο χρησιμοποιείται κ.λπ.

Βασικά, υπάρχουν τρεις τρόποι προσθήκης δεδομένων σε μια μεταφραστική μνήμη:

• Κατά τη διάρκεια της μετάφρασης: Όταν κατά τη μετάφραση ενός κειμένου χρησιμοποιούμε μια μεταφραστική μνήμη, κάθε κειμενική μονάδα του πρωτοτύπου αποθηκεύεται αυτόματα στη μεταφραστική μνήμη μαζί με τη μετάφρασή της.

• Με εισαγωγή άλλης μεταφραστικής μνήμης: Στην περίπτωση αυτή, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είτε μια μεταφραστική μνήμη που έχει δημιουργηθεί με την εφαρμογή που χρησιμοποιούμε κι εμείς είτε μια TMX μνήμη, η οποία υποστηρίζεται απ' όλες τις εμπορικές εφαρμογές (Translation Memory eXchange format (TMX) - ανταλλάξιμο μορφότυπο μεταφραστικών μνημών).

• Με παραλληλοποίηση παλαιότερων μεταφράσεων και των πρωτότυπων κειμένων αυτών: Με τη βοήθεια ενός εργαλείου παραλληλοποίησης κειμένων, μπορούμε να δημιουργήσουμε μεταφραστικές μνήμες αξιοποιώντας παλαιότερες μεταφράσεις.

Κάποια συστήματα διαχείρισης μεταφραστικών μνημών εφαρμόζουν μια διαφορετική προσέγγιση. Αντί βάσης δεδομένων, χρησιμοποιούν ζεύγη ολόκληρων κειμένων, στο μορφότυπο του εκάστοτε συστήματος, ως υλικό αναφοράς για επικείμενα μεταφραστικά έργα. Ενώ οι βάσεις δεδομένων αποτελούν ένα αμάλγαμα μεταφραστικών μονάδων κι απομονώνουν κάθε κειμενική μονάδα απ' το συγκειμενικό της περιβάλλον, η δεύτερη προσέγγιση μας βοηθά να λάβουμε υπόψη και το συγκείμενο κατά τη διαδικασία της ταύτισης. Απ' την άλλη, η προσέγγιση αυτή είναι αρκετά στατική, δηλαδή δε μας δίνει τη δυνατότητα ν' ανακτήσουμε αμέσως μεταφραστικές μονάδες που μόλις δημιουργήθηκαν. Γι' αυτό, τα συστήματα που χρησιμοποιούν τη δεύτερη αυτήν προσέγγιση δημιουργούν ένα προσωρινό «ευρετήριο» (fuzzy index), το οποίο αποτελεί ένα είδος προσωρινής βάσης δεδομένων που παρέχει πρόσβαση σε πρόσφατες μεταφραστικές μονάδες, αλλά και τη δυνατότητα μερικής ταύτισης.

Σ' αυτό το παράδειγμα μπορείτε να παρατηρήσετε τη διαφορά μεταξύ των δυο διαφορετικών αυτών προσεγγίσεων.

Μειονεκτήματα

Πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση συστημάτων διαχείρισης μεταφραστικών μνημών μπορεί να έχει κι αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της μετάφρασης. Ένα απ' τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα των συστημάτων αυτών είναι ότι, συνήθως, λειτουργούν σε επίπεδο πρότασης. Έτσι, είναι μεγάλος ο κίνδυνος, για το μεταφραστή, να εστιάσει υπερβολικά στις μεμονωμένες προτάσεις, αγνοώντας το συγκειμενικό τους περιβάλλον.

Εκτός αυτού, οι αλγόριθμοι ταύτισης που χρησιμοποιούν οι διάφορες εφαρμογές, βασίζονται σε πολύ απλά τυπικά κριτήρια, όπως π.χ. την ομοιότητα μεταξύ σειρών χαρακτήρων. Γι' αυτό, ο πραγματικός βαθμός ομοιότητας μεταξύ μιας προς μετάφραση κειμενικής μονάδας και μιας κειμενικής μονάδας που ανακτάται απ' τη μεταφραστική μνήμη, μπορεί, για τον μεταφραστή, να διαφέρει πολύ απ' την ένδειξη της εφαρμογής. Είναι, λοιπόν, πιθανό, μια μετάφραση με βαθμό ταύτισης 50% να χρειάζεται ελάχιστη ή καμία τροποποίηση, ενώ μια άλλη, επίσης 50% ταύτιση, να είναι εντελώς άχρηστη.

ΠΗΓΗ